In dit dorp bepaal je straks misschien je eigen energieprijs: 'Een concurrent van Essent en Vattenfall’

Ook in een klein dorp als Teuge zijn het overvolle stroomnet en de torenhoge energieprijzen aan de orde van de dag. Maar in plaats van klagen, komen de duizend inwoners van het dorp met een eigen oplossing. Al is daar wél een wetswijziging voor nodig. ,,Straks zijn we geen speelbal meer.”

Luuk ten Kleij 17-04-24, 06:00 Laatste update: 06:32

Op tien bedrijventerreinen in Overijssel en Gelderland loopt er al een proef voor het ontwikkelen van een Smart Energy Hub. Simpel gezegd wekken bedrijven samen energie op. Dat wordt verzameld in een grote batterij waar zij gezamenlijk energie van afnemen. Precies wat Teuge wil, maar daar worden er óók huishoudens bij betrokken.

Dat is nog nergens gedaan, zegt Wilco Hekkert, procesbegeleider namens Burgers met Energie. Dat is een burgercollectief van inwoners van de gemeente Voorst dat zich inzet voor lokale initiatieven in de energietransitie. De organisatie is samen met dorpsvereniging Algemeen Belang Teuge (ABT) kartrekker van dit project.

Volgens ABT-voorzitter Harbers is het idee een oplossing voor het overvolle stroomnet. Netbeheerder Liander stelt zelfs dat het cruciaal is. Harbers: ,,Als je alle kabels vervangt, heb je maar voor veertig procent de oplossing. De rest moet van dit soort initiatieven komen. In een Smart Energy Hub maak je onderling duidelijke afspraken. Huishoudens hebben vooral in de ochtend en avond energie nodig, bedrijven overdag en verenigingen in de avond.”

Windmolens zijn omstreden hier, dat kan niet met het vliegveld

Wilco Hekkert, Burgers met Energie

Maar daarvoor is wel de nieuwe Energiewet nodig. Nu mogen bedrijven nog geen stroom leveren aan burgers, wat juist de essentie is van het project in Teuge. In de nieuwe Energiewet verandert dat. Een andere optie is om gebruik te maken van uitzonderingen op de huidige wet.

Voor de rest hebben de initiatiefnemers alles voorbereid. Ook hoe energie moet worden opgewekt. ,,Windmolens zijn omstreden hier, dat kan niet met het vliegveld. Maar als je de daken en parkeerplaatsen vol legt met zonnepanelen, hebben we bijna genoeg voor het hele dorp.”

Elektrisch vliegen

Dit project werd anderhalf jaar geleden opgestart, maar Teuge is al langer bezig met de energietransitie. Het vliegveld in het dorp is voorloper op het gebied van elektrisch vliegen. Zo is er sinds februari 2019 het Dutch Electric Aviation Centre (DEAC). Zij doet onderzoek naar klimaatneutraal vliegen. Bovendien is op het vliegveld de E-Flight Academy gevestigd, de eerste elektrische vliegschool in Nederland.

 

Hekkert en Harbers willen het vliegveld in Teuge nauw betrekken bij hun energieproject. © Ronald Hissink

Zij hebben een eigen hangar, E-Deck, en vliegen met vier elektrische vliegtuigen op zonne-energie. Deze energie is opgeslagen in een grote batterij langs de landingsbaan. E-deck is aangehaakt bij het project. Gekeken wordt of gebruikgemaakt kan worden van elkaars oplossingen.

,,Onderdeel van het ontwerp is batterijopslag”, zegt Hekkert. ,,Dat noemen we het draaipunt. E-deck heeft al zo’n batterij. In een later stadium kunnen we de opslag misschien koppelen. Of daar lessen uit trekken.” Harbers: ,,De luchthaven hoort bij Teuge. Zij en andere ondernemers werken graag samen met het dorp en zien dit initiatief als een uitgelezen kans.”

Subsidies

Het project moet niet alleen het overvolle stroomnet tegengaan, maar ook de hoge energieprijzen. Hekkert: ,,Teuge wordt een écht lokaal energiebedrijf. Een concurrent van Essent en Vattenfall. In de toekomst is de verwachting dat je vooral betaalt voor toegang tot energie, niet voor de energie zelf. Het variabele gaat er dan af, je verbruik heeft minder invloed. Dat is voor inwoners fijn, je hebt zeggenschap over je eigen tarief.”

Als de nieuwe wet of die uitzonde­ring er is, kunnen we aan de slag

Lucas Harbers, voorzitter Algemeen Belang Teuge

,,We gebruiken het bestaande net van Liander”, vertelt Harbers. ,,Zij hebben een groot belang in het voorkomen van piekbelastingen. Nu zijn er veel pieken, bijvoorbeeld als je de stekker in het stopcontact doet. Dat heeft natuurlijk invloed op de prijs. Met een Smart Energy Hub wordt dat lokaal uitgebalanceerd, zodat het landelijk net er minder last van heeft. Straks zijn we geen speelbal meer.”

Maar wanneer is ‘straks’? ,,Zo snel mogelijk, maar dat is een wens”, zegt Harbers. ,,We zitten vroegtijdig aan de bal, we hopen op Europese subsidies. Eind dit jaar willen we alles gereed hebben voor de realisatie in 2025. Maar of we dan kunnen bouwen en investeren, is afhankelijk van de wet.”

,,Het is bijzonder, maar uitdagend”, zegt Hekkert. ,,Dat is ook juist leuk. Als mensen zeggen dat het niet kan, wil ik bewijzen dat het wél kan.” Harbers: ,,Als de wil er is, komt het pad wel.”